Bài viết được quan tâm
Thần thoại và các anh hùng ghi nhận sự phân hoá trong xà hội thể hiện qua các cuộc chiến tranh giành quyền lực, qua các cuộc tàn sát nội bộ, qua các cuộc chiến tranh bộ lạc. Đây cũng là sự phân rã của các bộ lạc để tạo ra một đơn vị tổ chức xã hội lớn hơn. Loại thần thoại này cũng ghi lại các chiến công, các phẩm chất trí tuệ và lòng dũng cảm của con người cố đại hoá thân qua các anh hùng, trong cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù hai chân và kẻ thù bốn chân trong buổi bình minh của lịch sử loài người.
Các loại thần thoại này đều sử dụng các yếu tố thần linh, sử dụng thế giới quan thần linh để giải thích tự nhiên và xã hội. Đó là một đặc điểm mà nền thần thoại nào cũng có. Bên dưới chiếc áo khoác thần thoại là hiện thực cuộc sống của con người Hi Lạp. Đây chính là các yếu tố duy vật trong bức tranh huyền thoại ấy. Nhận thức được sự phát triển biện chứng của tự nhiên, coi sự phát triển của thế giới di dần từ thấp đến cao, từ chỗ chưa hoàn thiện đến chỗ hoàn thiện dã khiến cho con người Hi Lạp củng cố phẩm chất và năng lực tư duy duy lí, củng cố niềm tin vào bản thân con người. Đặc biệt, trong cách giải thích về sự phát triển của các gia hệ thần, ngoài dấu vết của cuộc sống quán hôn, tạp hôn thì người Hi Lạp luôn chú ý tới các yếu tố mới, trẻ hơn trong khả năng tái tạo vũ trụ, và tạo sinh các gia hệ thần mới.
Cũng như mọi thần thoại khác, thần thoại Hi Lạp bao hàm các hạt nhân hiện thực mà nếu bóc cái vỏ thần thoại ra, ta sẽ nhận thấy hiện thực xã hội thời tiền sử từ việc chế tạo, sử dụng công cụ, đến săn bắt hái lượm, thuần dưỡng vật nuôi và trồng trọt sản xuất cho tới mức độ cao hơn là xuất hiện các ngành nghề thủ công, tức là xuất hiện sự phân công lao động xã hội. Hạt nhân hiện thực này bao giờ cũng gắn liền với khát vọng lãng mạn, với ước mơ tạo ra nhiều của cải hơn, mọi thứ tốt hơn, đẹp hơn để cho cuộc sống hạnh phúc hơn. Thần thoại ca ngợi cái thiện, cổ vũ và tuyên truyền cho đạo lí về công bằng xã hội. Thần thoại biểu dương những cái có ích cho con người, cho cộng đồng, ca ngợi các tình cảm tốt dẹp của con người. Thần thoại lên án cái xấu, phô phán những hành vi làm phương hại đến hạnh phúc cộng đồng, dến bản thân giá trị con người. Thần thoại Hi Lạp trớ thành tập bách khoa thư về đời sống Hi Lạp cố đại với những chứng cứ lịch sử hết sức xác thực.
